Narcisme herkennen, tips deel één

Onder de vrolijke fleurige kleurige glanslaag zitten de vernijnige stekels

Narcisme herkennen is best moeilijk. En als je het hebt herkend kun je het vaak niet geloven. Hoe weet je of iemand ziekelijke narcistische trekken heeft zonder dat je een ervaren psycholoog of andere deskundige geraadpleegd hebt?

Helemaal honderd procent kun je het niet weten als leek. Het is best riskant om zomaar iemand als narcist te bestempelen omdat veel dingen op elkaar lijken. Je kunt slechts gissen en afgaan op wat je steeds voelt in bijzijn van iemand die bepaalde trekken heeft en er veel over lezen. En informatie op internet of wat anderen zeggen over narcisme is heel divers. Zo divers dat je niet precies weet wat je het beste kunt doen in zo’n geval.

Ervaring

Toen ik nog wat aanvullende informatie zocht voor een nieuw verhaal en erover heb gesproken met een deskundige (en helaas ook gedurende mijn levenservaring met bepaalde mensen) vielen me een paar dingen op. Dingen die telkens terugkwamen bij verschillende mensen die vermoedelijk op die manier gewend waren om te handelen, gewend waren om narcistisch te handelen, omdat ze niet anders geleerd hadden.

Herkenning

Het zijn niet perse degenen die in enorme huizen wonen, dure kleding dragen of met topbanen, zichzelf omringen met statussymbolen of ijdel zijn. Het kan evengoed iemand zijn die niet zo hoog op de maatschappelijke ladder staat. Het kunnen gewone mensen zijn, ze kunnen zelfs op je lijken. Je kunt in het begin het gevoel hebben een gelijkgestemde te treffen die precies weet wat je bedoelt, hemelen je helemaal op en vinden je geweldig, geven veel cadeaus of jullie hebben heel veel gemeen en dat voel je dan ook echt zo. En dat maakt het ook zo moeilijk. Als je ooit in die valkuil bent getrapt hoef je jezelf niets kwalijk te nemen, je wist niet beter.

Er klopt iets niet

Waar twee kijven, hebben twee schuld?

Narcisme is een vaag gevoel en dat wil zeggen: het is moeilijk om er direct een vinger op te leggen, te weten wat er nu precies aan de hand is als de ander ineens koud en afstandelijk doet en jou de schuld geeft terwijl je van jezelf weet dat je het juiste deed, vriendelijk of eerlijk was. Of jou ineens negeert zonder dat je weet wat je gedaan hebt want dat wordt er niet bij gezegd.

Als je omgaat met mensen die ziekelijke narcistische trekken hebben dan merk je dat het meestal over hen gaat. Als jij jouw verhaal vertelt is er niet zoveel oor naar of slechts af en toe op bepaalde momenten als je ze terugziet en het gevoel hebt dat deze goed geluimd is. Het gevoel dat je er telkens bij kunt hebben als je jouw verhaal vertelt is dat je Tot hier en niet verder mag van de ander omdat deze snel het hoofd afwendt of knikt en er niet op ingaat en weer over de eigen dingen begint of weggaat. En dan constant of erg vaak en niet zo af en toe want iedereen is weleens moe of heeft teveel zorgen waardoor er op dat moment geen ruimte is voor andere dingen. Als er bijvoorbeeld een familiefoto wordt genomen dan gaat degene telkens tijdens deze gebeurtenissen prominent op de foto staan, vaak vooraan of ten koste van de ander en bekijkt enkel zichzelf als de foto klaar is. Visite wordt steevast afgekraakt als ze weer weg zijn. Iemand wordt op een voetstuk geplaatst (totdat deze iets doet wat niet in het straatje past) en de ander wordt volledig afgekraakt; de zondebok en het slachtoffer van de narcist. Als er bijvoorbeeld wordt gezegd, als je een gebroken been hebt of ziek bent, Jij woont wat verder weg maar het is kleine moeite, en weken later te horen krijgt Je woont niet naast de deur ik kom niet. Als er vaak kritiek is op je uiterlijk, kookkunst of rijstijl en andere dingen die je doet of zegt of er worden steeds opmerkingen of grapjes gemaakt die als steken onder water bedoeld zijn en als je er iets van zegt krijg je ook nog te horen dat het maar een grapje was of dat je niet zo gevoelig moet doen. Als er dingen worden gezegd als Dat zie je vanzelf wel hoe laat we gaan terwijl je rekening moet houden met de tijd. Bepaalde minachtende blikken of gebaren van je narcistische ouders die enkel voor jou bestemd zijn herken je direct (onbewust) als kind en later als je wat ouder bent merk je dat je vaak boos op hen bent of vaak verdrietig bent.

Niet sporadisch, nee constant maak je bij dezelfde persoon van die dingen mee. Je kunt het gevoel krijgen dat je er niet toe doet. Jouw dingen zijn niet belangrijk, hij of zij is dat. Jij bent maar bijzaak en hebt maar te slikken en te pikken. Doe je dat niet dan wordt de ander boos, sabelt je neer met harde woorden, gaat treiteren, negeert je of verbreekt het contact en gaat op zoek naar een ander slachtoffer. Steeds weer en weer. Jij investeert en krijgt weinig terug terwijl contacten wederzijds zouden moeten verlopen, zo hoort het tenminste wel te zijn.

Onopvallend

Narcisme kan jarenlang onzichtbaar blijven. En overgaan van generatie op generatie omdat men niet anders weet, kan of gewend is. Het wordt kennelijk doorgegeven.

Men zegt dat het door een vroegkinderlijk trauma ontstaat maar niet alle getraumatiseerden hoeven een narcistische persoonlijkheid te hebben, aangezien er zoveel manieren zijn hoe mensen zichzelf gedurende hun leven ontwikkelen.

Kinderen van narcisten worstelen vaak met van alles, soms zonder dat ze er ooit achter komen dat narcisme de oorzaak was.

Veelomvattend

Hoe groot is de kans dat iemand van zichzelf zegt een narcist te zijn als hij dit zelf niet eens weet? Narcisme achtervolgt je, als je narcistische ouders had ontmoet je vaak in je verdere leven mensen die narcistisch handelen.

Narcisme kan een hele werkvloer aantasten en zelfs een heel bedrijf. Narcisme kan een eerst zo’n fijne buurt omtoveren tot een roddelbuurt waarin veel vijandigheid heerst. Narcisme kan families breken door onderling gestook.

Hoe verder?

Sommige mensen zeggen dat je een narcist moet negeren. En als niemand iets doet dan gebeurt er ook niets. Het is afhankelijk van de situatie of je iets moet doen en hoe vaak je in aanraking komt met zo iemand.

Als jij steeds weer het gevoel hebt dat er over jouw grenzen wordt gegaan terwijl jij je grens duidelijk had aangegeven, als er over jouw gevoel wordt heengewalst, als je mond steeds wordt gesnoerd, als jouw verhaal nooit wordt gehoord of je wordt vernederd en gekleineerd dan is het tijd om nieuwe afspraken te maken over hoe met elkaar om te gaan, te vertrekken of om zelfs het contract of contact te verbreken.

Als het wel mogelijk is om erover te praten en de ander staat ervoor open om er wat aan te doen dan kun je overwegen om te blijven of contact te houden.

Omgeving

Narcisme lijkt heel veel voor te komen. Als je alleen al kijkt naar het aantal reacties van mensen die hun ervaring delen op sites over narcisme (en hoeveel mensen zouden er over zijn die niet durven reageren?) en goed om je heen kijkt dan zie je dat narcisme veel voorkomt. Het lijkt bijna normaal!

Narcisme werkt verstikkend, verwarrend en sloopt mensenlevens, dat is niet normaal.

Zeg Nee tegen narcisme, probeer het tijdig te herkennen en schakel eventueel hulp in van iemand die deskundig is op dit gebied.